Categorieën
Natuur

Op zoek naar waterdraakjes

Kamsalamanders
Kamsalamanders.

Zaterdagavond hadden we het er nog over onder vrienden: onze bucket list. Ik heb geen bucket list vol met verre oorden die ik zeker nog moet bezoeken en spannende activiteiten waar ik me zeker nog aan moet wagen. Maar ik heb, in mijn hoofd, wel een lijstje met dieren en planten die ik alleen van foto of film ken en die ik wel eens in het echt wil zien. Twee jaar geleden werd aan dat lijstje de (zeldzame) kamsalamander toegevoegd. Ik heb er even op moeten wachten, tot gisteren, want gisteren gingen Stef en ik mee op zoek naar deze vinnige beestjes. En dat in onze eigen gemeente.

Wellen is rijk aan bronnen die natuurlijke poelen van water voorzien. In verschillende van die poelen zijn kamsalamanders actief van begin maart tot begin juni. Daarna gaan deze landdieren weer op zoek naar vaste grond onder hun pootjes. Je kan ze dan vinden op vochtige plekken. Overdag schuilen ze onder houtstapels, schuttingen … en ’s nachts worden ze weer actief.

Grote Beemd in Wellen
Welkom in natuurgebied de Grote Beemd.

Gisteren opende Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren samen met Limburgs Landschap de twee wandelroutes van het nieuwe Verborgen Moois Herkbeemden. De 3 km lange gele route leidt je door natuurgebied Broekbeemd. Dat is een heel mooi, waterrijk gebied. De rode route van 4 km neemt je mee naar de Grote Beemd.
Ook gisteren stond er een kamsalamanderwandeling gepland en ook die bracht ons naar natuurgebied de Grote Beemd. De Herk vloeit zowel door de Broekbeemd als de Grote Beemd (vandaar de naam Herkbeemden) en aan de noordkant van deze rivier heeft de kamsalamander zich gevestigd.

Bloesem
Bloesem.
De Herk in de Grote Beemd in Wellen.
Hier vloeit de Herk.

Davy Huygen raakte in 2011 gefascineerd door de kamsalamander. Zeven jaar later hebben deze dieren nog maar weinig geheimen voor hem. Davy nam ons (een grote groep volwassenen en kinderen) mee op een tocht langs drie poelen waar hij fuiken had uitgezet waarmee hij op een diervriendelijke manier salamanders vangt. Drie maanden lang controleert Davy alle uitgezette fuiken en telt hij kamsalamanders om zo hun populatie in kaart te brengen. Een lastig werkje want die beestjes zitten nooit stil. Een nobele daad ook!

De eerste fuik wordt bovengehaald.
De eerste fuik wordt bovengehaald.

De fuik in de eerste poel herbergde alpenwatersalamanders. Deze kleine salamanders vinden wij soms ook terug in onze tuin. Ze zijn goed herkenbaar dankzij hun feloranje buik. Bij de mannetjes loopt er een streep over de rug.

fuik

In de fuiken in de tweede poel troffen we vooral veel kleine watersalamanders aan, herkenbaar dankzij de plekjes op de buik en de blauwige tinten. De mannetjes hebben een kam maar ze zijn veel kleiner dan de mannetjes van de kamsalamander. Die laatsten kunnen tot wel 20 cm uitgroeien.

Onze eerste kamsalamander ... een vrouwtje.
Onze eerste kamsalamander … een vrouwtje.

De spanning binnen de groep steeg. De andere salamanders fascineerden ook maar we keken reikhalzend uit naar die eerste aanblik van onze grootste inheemse watersalamander. Die dook op in de tweede fuik. Verwondering alom. Camera’s werden bovengehaald. Kreten van verbazing. In de fuik een kamsalamandervrouwtje met een dik buikje vol eitjes. 200 à 400 witte bolletjes die ze binnenkort stuk voor stuk op een blad van een waterplant zal leggen waarna ze dat blad met haar achterpootjes zal oprollen. Wat een werk!

kamsalamanders
Kamsalamanders.

De apotheose kwam er bij de laatste poel. Heel veel krioelende salamanders, in vele tinten en lengtes. En ja, ook kamsalamanders! Ook in een naburige poel zwommen ze rond. Bijzonder zijn ze wel, die mannetjes met hun kam. In het water staat hij recht en golft hij mee met het water. Buiten het water valt de kam over de rug en de staart en is zo’n mannetje net iets minder indrukwekkend.

Leuke weetjes over kamsalamanders:
– ze kunnen 20 jaar oud worden,
– ze nemen ook graag een kijkje bij de buren, in een naburige poel,
– het zijn kleine veelvraten,
– je zal ze overdag nooit spotten in het water omdat ze zich goed schuilhouden,
– en deze landdieren trekken, net als kikkers, in het voorjaar naar de poelen om voor hun voortplanting te zorgen.

kamsalamanders

En mocht je je afvragen waarom kamsalamanders waterdraakjes genoemd worden, dan vind je hier het antwoord. Tijdens de paartijd krijgen de mannetjes een scherpgetande kam op hun rug en staart. Het geeft hen het uiterlijk van een draakje, vandaar! Een draakje dat zijn kam inzet om de harten van de vrouwtjes te veroveren. 🙂 De aanblik van zo’n man met kam heeft iets vervaarlijks maar ze zijn volkomen ongevaarlijk voor de mens. Andersom daarentegen …

Kamsalamanders genieten Europese bescherming. Bebouwing, bemesting en het verlanden van poelen bedreigen hun biotoop. Gelukkig zijn er mensen zoals Davy, die een groot hart hebben voor deze kleine dieren, hen helpen in hun voortbestaan, en anderen mee op pad nemen om hen de leefwereld van deze kleine draakjes te tonen. Tel daarbij al het werk dat organisaties als Limburgs Landschap en Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren leveren om de biotopen in stand te houden, samen met de gemeente Wellen en een groep vrijwilligers van natuurvereniging ’t Bokje, en je weet dat er goed voor deze beestjes gezorgd wordt.

kamsalamanders

Wil jij ook verwondering ervaren tijdens een kamsalamanderwandeling? Hou dan zeker de voorjaarskalender van Limburgs Landschap in het oog.

Het mooie weer gisteren nodigde Stef en mij uit tot een echte Buitendag. ’s Morgens na het ontbijt de tuin in om te wieden en te snoeien. Na de boterhammen ’s middags op wandel in de Grote Beemd, waar we kleur pakten en ons hart ophaalden aan het frisse lentegroen én aan die salamanders natuurlijk. Dan een lekker ijsje van bij Chapeau in het centrum van Wellen en aansluitend weer tuinieren tot het tijd was voor het avondeten (op ons terras). Wat een zalige zondag! 🙂

Rechts in beeld: een geelgerande watertor.
Rechts in beeld: een geelgerande watertor.

Mocht je zelf kamsalamanders naar je tuin willen lokken, bekijk dan dit filmpje met praktische tips.
Met een kamsalamander-vriendelijke tuin maak je niet alleen deze kleine waterdraakjes blij, maar ook tal van andere dieren.

2 reacties op “Op zoek naar waterdraakjes”

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Don`t copy text!